Gà chọi trong lịch sử và sinh hoạt của người Việt - Phần 1

Gà chọi là tên gọi chung cho loại gà nuôi dưỡng dùng vào mục đích giải trí. Có 2 loại chính là gà đòn và gà cựa.

Lịch sử của gà chọi

Gà đòn thường được nuôi nhiều ở Miền Bắc, Miền Trung và thường có trọng lượng chừng 2,8kg-4kg ( thường gà đúc mái mới có khối lượng cao trên 3,3kg ). Loại gà này thường dùng đòn để đánh gà đối phương đến khi thắng.

Gà nòi Việt Nam

Trong khi đó gà cựa thường được nuôi chủ yếu ở khu vực phía Nam. Gà được đá có cựa nguyên hoặc là cựa bằng kim loại gắn vào chân. Trận đấu của gà cựa thường diễn ra nhanh hơn gà đòn. Trọng lượng gà cựa cũng nhỏ hơn thường là dưới 3kg, phổ biến là tầm 2,5kg

Chọi gà là một trò chơi dân gian có từ lâu đời. Trong thời gian đầu, chơi gà chọi chỉ được dành cho bậc vua chúa quyền quí mà thôi. Nhưng sau đó nó được lan rộng ra chốn dân thường. 

Chọi gà được người xưa tổ chức trong các lễ hội, tết, hội hè. Có lẽ sôi nổi nhất vẫn là dịp tết nguyên đán. Bắt đầu tháng chạp cho đến hết tháng Giêng lễ hội chọi gà diễn ra ở rất nhiều địa phương. 

Thú chơi gà chọi phải nói rằng sôi nổi nhất vẫn là ở Nam Bộ. Người ta phải cất công tuyển chọn giống gà hay từ các địa phương như Cao Lãnh, Hooc Môn, Cấn Đước, Trà Vinh... để có được những chiến kê xuất sắc. Một bãi đất trống vẽ vòng tròn là đấu trường. Cáp độ xong thì sẽ cho gà vào sân, một ôm ( hiệp ) sẽ được tính bằng thời gian của một cây nhang cháy phân đoạn bằng sợi chỉ đeo đồng xu bên dưới là cái đĩa để hứng đồng xu. Khi nhang cháy làm đứt chỉ và rơi đồng xu thì hết hiệp và các sư kê sẽ chăm sóc gà để đá tiếp.

Không khí ở bất kỳ trường gà nào cũng rất sôi động

Chơi gà đòn phải chọn loại gà to con, sức vóc dềnh dàng để có thể chiến đấu dai dẳng, đôi khi kéo dài cả ngày trời. Gà phải được tập luyện thường xuyên cho dai sức, quen trận mạc.

Gà choi phải nuôi từ 12-15 tháng mới ra đá được với gà đồng cân. Thời xưa giải thưởng cho con gà thắng là rượu trà, bánh mứt, vải lụa... tượng trưng thôi nhưng đem lại vinh dự cho chủ nuôi và địa phương gốc của con gà thắng cuộc.

Muốn hiểu hơn về truyền thống gà chọi tại nước nhà thì chúng ta cần phải hiểu thấu đáo chữ "Nòi". Trong văn chương bác cổ thì chữ "Nòi" được dùng để nói về truyết thuyết xuất xứ của người Việt ngày nay. Bốn chữ " Nòi giống tiên rồng" chắc người Việt ai cũng biết nó mang đậm ý nghĩa về nguồn gốc và bản sắc dân tộc.

Có nhiều điểm tương đồng khi nói đến giống linh vật như Rồng và gà nòi. Rồng là một linh vật biểu trưng cho quyền quý và sức mạnh vô song, sự dũng cảm trước kẻ thù và không bao giờ khuất phục. Gà nòi cũng có đặc tính tương tự như Rồng chỉ xuất hiện trong truyện hay truyền thuyết của văn chương. Có thể đó là một trong các lý do mà Người Việt thích nuôi gà nòi!

Để tìm hiểu tiếp về Gà chọi trong lịch sử và sinh hoạt của người Việt mời các bạn đọc tiếp Phần 2

Nguồn: Blog Chiến Kê Hà Nam - Ngọc Hà

Bài viết liên quan

• Gà chọi trong lịch sử và sinh hoạt của người Việt - Phần 2