Gà chọi trong lịch sử và sinh hoạt của người Việt - Phần 3

Ngày nay, người Việt vẫn tổ chức các buổi chọi gà vào những dịp tết đầu năm để giữ tập tục cổ truyền cha ông. Các nông gia trong làng mạc cũng thưởng tổ chức các buổi chọi gà để giao lưu và phát triển gà của mình.

Gà chọi trong lịch sử và sinh hoạt của người Việt

Chăm sóc gà chọi tuy mất nhiều công sức nhưng thú vị chẳng kém thú chơi chó, chơi chim, cây , cá cảnh... Nào là chọn lúa ngon cho ăn, bồi dưỡng thêm các thức ăn bổ dưỡng như cá bống, lươn, trạch, thịt bò, trứng... Có nhiều người nuôi nhiều hằng đêm còn đi săn thằn lằn bắt về cho gà ăn. Rồi thì suốt ngày để mắt tới, quần sương, tỉa lông, thoa rượu nghệ, đá xổ. Ngày trước chỉ những người cao tuổi, hưởng nhàn, dư thời giời mới nuôi gà chọi. Tất nhiên, mỗi địa phương có cách chọn giống, chăm sóc gà khác nhau đôi chút. Gà chọi hay có "miếng nghề" đặc biệt, sở trường, gặp cơ hội là tung ra dứt điểm đối thủ ngay. Những con gà này chỉ thắng hay thua, bại trận thường chịu chết trên sân đấu chứ không bao giờ bỏ chạy. Người không đủ sức nuôi nhiều thì chăm chút một con gà nòi, khuya sớm ngồi uống trà nghe tiếng gáy cũng cảm thấy nôn nao, vui lòng.

Lịch sử gà nòi Việt Nam trong sinh hoạt

Chọi gà đúng nghĩa là thú vui tao nhã, trò chơi dân gian từ xưa. Nhưng về sau dần bị lợi dụng thành trò đỏ đen, cá độ gây ra biết bao cảnh nhà tan cửa nát rồi thì tù tội... Cuộc sát phạt không theo quy định thượng võ cũ mà cốt ăn thua nhanh bằng cựa dao, thép, cá biệt còn bôi axit đậm đặc, thuốc độc vào cựa gà thật là tàn nhẫn với những chiến kê.

Tài liệu hướng dẫn về gà gần đây xuất hiện khá nhiều. Và một trong những người đi tiên phong trong việc biên soạn và để lại cho hậu thế nguồn tài liệu quý giá này là Tả Quân Lê Văn Duyệt ( 1763 - 1832 ), một trung thần có công bình định và xây dựng Gia Định dưới thời vua Gia Long ( Nguyễn Ánh )

Tục truyền thì Tả Quân Lê Văn Duyệt đã nuôi 5000 chiến kê để nghiên cứu về các thể loại  như Ngũ hành luận dựa trên sắc lông, phép xem tướng và phép xem vảy. Cuốn "Kê Kinh" do ông biên soạn vẫn là một trong những cuốn sách gối đầu giường ưa thích của nhiều sư kê và được dùng làm kim chỉ nam cho việc chọn và xem tướng gà nòi.

Một điển tích khác trong lịch sử Việt Nam vào thế kỷ thứ 13 đó là thời nhà Trần, cựa gà chọi được nhắc đến trong bài " Hịch tướng sĩ " của Trần Quốc Tuấn. Vào thời đó chơi gà nòi đã thành một hiện tượng rất phổ thông trong dân gian. Khi hiểm họa giặc Mông Cổ với một đạo quân hùng mạnh dưới thời vua nhà Nguyên là Hốt Tất Liệt tràn sang biên giới xâm lăng Tổ Quốc vào năm 1258. Ở vào tuổi 30 " Tam Thập Như Lập " Hưng Đạo Vương - Trần Quốc Tuấn đã thống lĩnh quân đội để chống lại giặc Mông Thát Đác. Để cảnh tỉnh binh sĩ và dân chúng mải mê với thú chơi gà chọi mà quên đi mối họa mất nước Ngài đã có lới hiệu triệu:

" Hùng kê chi cự, bất túc dĩ xuyên lỗ giáp. Đổ bác chi thuật, bất túc dĩ thi quân mưu " .Dịch ra là " Nếu bất chợt có giặc Mông Thát Đác tràn sang thì cựa gà trống không đủ đâm thủng áo giáp giặc, mẹo cờ bạc không đủ thi hành mưu lược nhà binh"

Bài viết đã kha khá dài rồi vẫn còn 1 phần nữa mời các bạn đọc tiếp để tránh phải đọc liền một bài viết quá dài!

Nguồn: Chiến Kê Hà Nam - Ngọc Hà

Bài viết liên quan:

• Gà chọi trong lịch sử và sinh hoạt của người Việt - Phần 4
• Gà chọi trong lịch sử và sinh hoạt của người Việt - Phần 2